Eksistensi Sanad Al-Qur’an di Bangka Belitung
Abstract
This article is intended to examine the existence of the Sanad Al-Qur'an in Bangka Belitung. Previous research related to the sanad of the Qur'an has never included Bangka Belitung as a locus of study, while studies related to memorization of the Qur'an in Bangka Belitung also do not mention the existence of this sanad. The research method used is qualitative research with a phenomenological design aimed at exploring the existence of the sanad of the Qur'an from the experiences of memorizers of the Qur'an in Bangka Belitung. The results of the study show that the distribution of the Sanad Al-Qur'an in Bangka Belitung consists of three categories, namely sanad sourced from Islamic boarding schools, sanad sourced from halaqah, and memorization institutions that do not implement the sanad system. Sanad spread across Bangka Belitung is connected with Javanese scholars such as Kyai Munawwir and also Sheikh Mahfudz at-Tirmasi. The tradition of giving sanad from the Qur'an can take the form of general sima'an, special sima'an with kyai or nyai, and also amaliyah or riyaḍah such as fasting on dalā'il al-Qur'ān.
Keywords
Full Text:
PDFReferences
Akbar, Ali. “KH. Kemas Muhammad Yunus (1900-1971): Menyehari-Harikan al-Quran.” In Para Penjaga Al-Quran: Biografi Huffaz al-Quran Di Nusantara, edited by Muhammad Sohib and M. Bunyamin Yusuf Surur, 467–481. Jakarta: Lajnah Pentashihan Mushaf al-Quran, 2011.
———. “KH. Yusuf Junaedi: Perintis Tahfiz al-Quran Di Bogor (1920-2003).” In Para Penjaga Al-Quran: Biografi Huffaz al-Quran Di Nusantara, edited by Muhammad Sohib and M. Bunyamin Yusuf Surur, 193–200. Jakarta: Lajnah Pentashihan Mushaf al-Quran, 2011.
Alias, Norazman, and K A Mohamad. “Penelitian Terhadap Kriteria Dan Tekstual Ijazah Sanad Al-Quran.” Journal of Ma alim Al-Qur an Wa Al-Sunnah (2019).
Al-Mazrū’ī, Yāsir Ibrāhīm. Auḍahud Dalālāt Fi Asānīd Al-Qirā’āt. Kuwait: Qiṭā’ul Masājid, 2009.
Anam, Husnul. “Wawancara dengan Husnul Anam, 50 tahun, Pimpinan Pondok Pesantren Darul Fatah Pangkalpinang,” Agsutus 2023.
Andrian, Hengky. “Wawancara dengan Hengky Andrian, 15 tahun, Ma’had Tahfidzul Quran Hidayatul Quran, Puding,” Agustus 2023.
Arifin, Deny Hudaeny Ahmad. “KH. M. Munawwir, Krapyak (1870 – 1941): Mahaguru Pesantren al-Quran.” In Para Penjaga Al-Quran: Biografi Huffaz al-Quran Di Nusantara. Jakarta: Lajnah Pentashihan al-Qur’an, 2011.
Bastari, Ahmad. “Wawancara dengan Ahmad Bastari, 51 tahun, Pengasuh Pondok Pesantren Tajul Waqar Pangkalpinang,” Agustus 2023.
Creswell, John W. Qualitative Inquiry and Research Design: Choosing Among Five Approaches. 2nd ed. London: Sage Publication, Inc., 2007.
Dinas Pendidikan Provinsi Kepulauan Bangka Belitung. Pengumuman Hasil Seleksi Beasiswa Tahfiz Quran, 2020.
Faozi, Zen. “Wawancara dengan Zen Faozi, Katib Syuriah PWNU Bangke Belitung,” September 17, 2023.
Gade, Anna M. Perfection Makes Practice: Learning, Emotion, and the Recited Quran in Indoensia. USA: University of Hawai, 2004.
Hakim, Abdul. “Syaikh Muhammad Azhari Al-Falimbani (1811-1874): Hafiz Dan Penulis al-Quran Cetakan Awal Nusantara.” In Para Penjaga Al-Quran: Biografi Huffaz al-Quran Di Nusantara, edited by Muhammad Sohib and M. Bunyamin Yusuf Surur, 445–465. Jakarta: Lajnah Pentashihan Mushaf al-Quran, 2011.
Hakim, Faisol, and Yovita Dyah Permatasari. “Tren: Pendidikan Tahfidz Qur’an Pada Anak Di Rumah Quran Ar-Roudhoh Rowotengah.” Auladuna 2, no. 2 (2020): 19–26.
Hamdah. “Wawancara Dengan Hamdah, 23 Tahun, Ma’had Tahfidzul Quran Hidayatul Quran, Puding,” Agustus 2023.
Hendrawati, Wiwik, Rosidi, and Sumar. “Aplikasi Metode Tasmi’ Dan Muraja’ah Dalam Program Tahfidzul Quran Pada Santriwati Di Ma’had Tahfidz Hidayatul Qur’an Desa Puding Besar.” LENTERNAL : Learning and Teaching Journal 1, no. 2 (2020): 1–8.
Hidayah, Aida. “Metode Taḥfīẓ Al-Qur’an Untuk Anak Usia Dini (Kajian Atas Buku Rahasia Sukses 3 Hāfiẓ Quran Cilik Mengguncang Dunia).” Jurnal Studi Ilmu-Ilmu Al-Quran dan Hadis 18, no. 1 (2017).
Hidayah, Nurul. “Strategi Pembelajaran Tahfidz Al-Quran Di Lembaga Pendidikan.” Ta’allum 04, no. 01 (2016): 63–81.
Ibn al-Jazarī, Muhammad. Jāmi’ Asānīd. Edited by Aḥmad ibn Jamūd ibn Ḥumayyid ar-Ruwaiṡi. Beirūt: Muassasah aḍ-Ḍuḥā, 2015.
Jaeni, Ahmad. “KH. Abdul Manan Syukur: Pelopor Pengajaran Tahfidz al-Quran Di Malang (1925-2007).” In Para Penjaga Al-Quran: Biografi Huffaz al-Quran Di Nusantara, edited by Muhammad Sohib and M. Bunyamin Yusuf Surur, 201–226. Jakarta: Lajnah Pentashihan Mushaf al-Quran, 2011.
———. “Syaikh Abdurrahman (1777-1899): Pelopor Pengajaran al-Quran Di Sumatera Barat.” In Para Penjaga Al-Quran: Biografi Huffaz al-Quran Di Nusantara, edited by Muhammad Sohib and M. Bunyamin Yusuf Surur, 387–405. Jakarta: Lajnah Pentashihan Mushaf al-Quran, 2011.
Jakfar, Muhammad, Abdul Rauf Haris, and Fahmi Zulfikar. “Lembaga Tahfizh Al-Qur’an Dalam Sejarah Pendidikan Islam.” Jurnal Pendidikan Luar Sekolah 14, no. 1 (August 17, 2020): 1.
Jamil, Ahmad, and Naswan Abdo Khaled. “The Genealogy of Authoritive Transmission of Sanad Al-Qur’an in Java Islamic Boarding Schools.” Kalimah: Jurnal Studi Agama dan Pemikiran Islam 20, no. 2 (October 7, 2022). Accessed September 30, 2023. https://ejournal.unida.gontor.ac.id/index.php/kalimah/article/view/8332.
Ma’had Buq’ah Mubarokah. “Syahadah Mumtani’ah,” Oktober 2007.
Moleong, Lexy J. Metodologi Penelitian Kualitatif. Bandung: PT Remaja Rosdakarya, 2016.
Mufidah, Arina. “Wawancara dengan Arina Mufidah, 24 tahun, Pengajar di Ma’had Tahfidzul Quran Hidayatul Quran, Puding.,” Agustus 2023.
Mumtani’ah. “Wawancara dengan Mumtani’ah, 38 tahun, Pengajar Pondok Pesantren Bahrul Huda Sarangmandi,” April 29, 2023.
Musadad, Muhammad. “Tengku Haji Mahjuddin Jusuf (1918-1994): Mengajar al-Quran Dengan Sya’ir.” In Para Penjaga Al-Quran: Biografi Huffaz al-Quran Di Nusantara, edited by Muhammad Sohib and M. Bunyamin Yusuf Surur, 309–327. Jakarta: Lajnah Pentashihan Mushaf al-Quran, 2011.
Mustopa. “Syaikh Jakfar Abdul Qodir Al-Mandili: Perintis Tahfidz Di Mandailing Natal.” In Para Penjaga Al-Quran: Biografi Huffaz al-Quran Di Nusantara, edited by Muhammad Sohib and M. Bunyamin Yusuf Surur, 329–355. Jakarta: Lajnah Pentashihan Mushaf al-Quran, 2011.
an-Naisābūri, Muslim ibn al-Ḥajjāj. Al-Musnad Aṣ-Ṣaḥīḥ al-Mukhtaṣar Bi Naqli al-‘Adli ‘an al-‘Adli Ilā Rasulillahi Shallallāhu ‘Alaihi Wa Sallam. Vol. I. V vols. Beirut: Dār Ihya at-Turāṡ al-‘Arabiy, n.d.
Pesantren Tarbiyah dan Dakwah Darul Mukhlasin dan Ummahatul Mukminin. “Syahadah Arina Mufidah,” n.d.
Pratama, Riki. “Gubernur Erzaldi Rosman Bahagia Jumlah Hafiz Qur’an Di Bangka Belitung Terus Bertambah Artikel Ini Telah Tayang Di PosBelitung.Co Dengan Judul Gubernur Erzaldi Rosman Bahagia Jumlah Hafiz Qur’an Di Bangka Belitung Terus Bertambah.” Posbelitung.Go. Pangkalpinang, April 25, 2022. Accessed October 1, 2022. https://belitung.tribunnews.com/2022/04/26/gubernur-erzaldirosman-bahagia-jumlah-hafiz-quran-di-bangka-belitung-terus-bertambah.
Putri, Titalia Diana, and Moh Wasil. “Pelaksanaan Program Tahfidz Al-Quran: Studi Yayasan al-Istidadul Akhirah Dusun Baban, Desa Mulyorejo, Kecamatan Silo, Kabupaten Jember.” Jurnal Ilmiah Al Hadi 5, no. 2 (2020): 66–77.
Ratna, Nyoman Kutha. Metodologi Penelitian: Kajian Budaya Dan Ilmu Sosial Humainiora Pada Umumnya No Title. Yogyakarta: Pustaka Pelajar, 2010.
Reflita. “Buya Zainuddin Hamidy: Penghafal al-Quran Yang Ahli Hadis.” In Para Penjaga Al-Quran: Biografi Huffaz al-Quran Di Nusantara, edited by Muhammad Sohib and M. Bunyamin Yusuf Surur, 423–443. Jakarta: Lajnah Pentashihan Mushaf al-Quran, 2011.
Rozi, Fahrur. “Abuya KH. Muhammad Dimyati: Mutiara Cidahu (1920-2003).” In Para Penjaga Al-Quran: Biografi Huffaz al-Quran Di Nusantara, edited by Muhammad Sohib and M. Bunyamin Yusuf Surur, 155–191. Jakarta: Lajnah Pentashihan Mushaf al-Quran, 2011.
———. “Tengku Haji Ahmad Hasballah Indrapuri: Hafizul Quran Pejuang Pendidikan Modern Di Bumi Serambi Mekah (1888-1959).” In Para Penjaga Al-Quran: Biografi Huffaz al-Quran Di Nusantara, edited by Muhammad Sohib and M. Bunyamin Yusuf Surur, 285–307. Jakarta: Lajnah Pentashihan Mushaf al-Quran, 2011.
Sholeh. “KH. Ahmad Umar Abdul Mannan (1916-1980): Pengasuh Pondok Pesantren al-Muayyad Mangkuyudan Surakarta Jawa Tengah.” In Para Penjaga Al-Quran: Biografi Huffaz al-Quran Di Nusantara, edited by Muhammad Sohib and M. Bunyamin Yusuf Surur, 127–153. Jakarta: Lajnah Pentashihan Mushaf al-Quran, 2011.
Sohib, Muhammad, and M. Bunyamin Surur, eds. Para Penjaga Al-Quran: Biografi Para Penghafal al-Quran Di Nusantara. Jakarta: Lajnah Pentashihan Mushaf al-Quran, 2011.
Solahudin, M. Ulama Penjaga Wahyu. Kediri: Nous Pustaka Utama, 2013.
Sudrajat, Enang. “TGH. Umar Kelayu Lomtim (1798-1944).” In Para Penjaga Al-Quran: Biografi Huffaz al-Quran Di Nusantara, edited by Muhammad Sohib and M. Bunyamin Yusuf Surur, 515–525. Jakarta: Lajnah Pentashihan Mushaf al-Quran, 2011.
Suhadak, Imam. “Wawancara dengan Imam Suhadak, 51 tahun, Pengasuh Pondok Pesantren Ta’limul Muta’allim,” Agustus 2023.
Surur, M. Bunyamin Yusuf. “KH. As’ad Bin KH. Abd. Rasyid al-Buqisy: Perintis Ulama Huffadz Di Sulawesi Selatan (1907-1952).” In Para Penjaga Al-Quran: Biografi Huffaz al-Quran Di Nusantara, edited by Muhammad Sohib and M. Bunyamin Yusuf Surur, 483–513. Jakarta: Lajnah Pentashihan Mushaf al-Quran, 2011.
———. “KH. Sa’id Isma’il (1891-1954) Sampang, Madura,.” In Para Penjaga Al-Quran: Biografi Huffaz al-Quran Di Nusantara, edited by Muhammad Sohib and M. Bunyamin Yusuf Surur, 63–92. Jakarta: Lajnah Pentashihsan Mushaf al-Quran, 2011.
Suyana, Yaya, Dian, and Siti Nuraeni. “Manajemen Program Tahfidz Al-Quran.” Isema: Islamic Educational Mangement 3, no. 2 (2018): 220–230.
Wahyu. “Wawancara dengan Wahyu, 18 tahun, pembina tahfidz Ma’had Tahfidzul Quran Hidayatul Quran, Puding,” Agustus 2023.
Wahyuni, Ajeng, and Akhmad Syahid. “Tren Program Tahfidz Al-Qur’an Sebagai Metode Pendidikan Anak.” Elementary 5, no. 1 (2019): 87–96.
Yuanita and Romadon. “Pendidikan Karakter Melalui Pembelajaran Tahfidz Al-Quran Siswa SDIT Al Bina Pangkalpinang.” JPSD 5, no. 1 (2018): 1–6.
Yunani, Ahmad. “Syaikh Ahmad Khatib Al-Minangkabawi.” In Para Penjaga Al-Quran: Biografi Huffaz al-Quran Di Nusantara, 407–421. Jakarta: Lajnah Pentashihan Mushaf al-Quran, 2011.
Zaelani, Anton. “KH. Muntaha, Wonosobo: Cahaya Di Balik Sindoro.” In Para Penjaga Al-Quran: Biografi Huffaz al-Quran Di Nusantara, edited by Muhammad Sohib and M. Bunyammin Yusuf Surur, 93–125. Jakarta: Lajnah Pentashihan Mushaf al-Quran, 2011.
Zarkasi. “KH. Abu Bakar Shofwan: Perintis Pesantren Tahfiz al-Quran Pertama Di Jawa Barat.” In Para Penjaga Al-Quran: Biografi Huffaz al-Quran Di Nusantara, edited by Muhammad Sohib and M. Bunyamin Yusuf Surur, 227–244. Jakarta: Lajnah Pentashihan Mushaf al-Quran, 2011.
———. “Syekh Azra’i Abdurrauf: Studi Sanad Dan Metodologi Pengajaran Menghafal al-Quran (1918 – 1993).” In Para Penjaga Al-Quran: Biografi Ḥuffāẓ al-Quran Di Nusantara, edited by Muhammad. Shohib and M. Bunyamin Yusuf . Surur. Jakarta: Lajnah Pentashihan al-Qur’an, 2011.
DOI: http://dx.doi.org/10.29300/jpkth.v13i1.4045
Refbacks
- There are currently no refbacks.
Copyright (c) 2024 El-Afkar: Jurnal Pemikiran Keislaman dan Tafsir Hadis
Indexing by :

_________________________________________________
El-Afkar: Jurnal Pemikiran Keislaman dan Tafsir Hadis
Institut Agama Islam Negeri Bengkulu
Raden Fatah Street, District of Pagar Dewa, Bengkulu City, 38211
Bengkulu, Sumatra, Indonesia